Xuất khẩu tôm Việt Nam năm 2017
Thời gian qua, ngành hàng xuất khẩu thủy sản gặp nhiều khó khăn do các rào cản thương mại kỹ thuật, yêu cầu khắc khe của các quốc gia nhập khẩu và sự cạnh tranh thương mại của thị trường thế giới. Tuy nhiên, tình hình xuất khẩu thủy sản Việt Nam năm 2017 có nhiều khởi sắc, đặc biệt là ngành tôm Việt Nam chiếm gần 45% sản lượng tôm toàn cầu.
Theo thống kê năm 2017 của Vasep, sản lượng và giá trị tôm xuất khẩu của Việt Nam tăng trưởng khả quan, sản lượng tôm nuôi đạt 689.000 tấn, giá trị xuất khẩu đạt 3,8 tỷ USD (tăng 23% so với cùng kỳ năm 2016). Một số nguyên nhân khả quan do nhu cầu tiêu thụ tôm tăng ở các thị trường tiêu thụ chính (EU, Nhật, Trung Quốc, …) và tình hình sản xuất của một số quốc gia đối thủ gặp khó khăn (dịch bệnh và mưa bão ở Trung Quốc). Tôm nước lợ chủ yếu xuất khẩu dưới dạng tươi, sống, đông lạnh. Sản lượng tôm thẻ chân trắng xuất khẩu chiếm vị trí chủ đạo, đạt 2,5 tỷ USD (tăng 29,2% so với năm 2016), trong khi sản lượng tôm sú chỉ đạt 878,6 triệu USD (giảm 5,6%) do sản lượng tôm sú nuôi giảm. Nhóm tôm biển khác có giá trị xuất khẩu tăng nhiều nhất đạt 446,2 triệu USD (tăng 70,4%).
Thị trường xuất khẩu tôm năm 2017 có sự thay đổi nhẹ, thị trường EU đứng vị trí đầu về giá trị xuất khẩu đạt 862,8 triệu USD (tăng 43,7%), thị trường Trung Quốc tăng trưởng mạnh nhất vươn lên đứng hàng thứ 3 (sau EU và Nhật Bản) đạt 683,2 triệu USD (tăng 56,8%), trong khi đó thị trưởng Mỹ giảm 7% so với cùng kỳ năm 2016 đạt 659,2 triệu USD. Thị trường Mỹ mất vị trí đứng đầu trong việc nhập khẩu tôm Việt nam và có xu hướng giảm do thuế chống bán phá giá POR11 tăng cao, tỷ giá USD sụt giảm, sự cạnh tranh mạnh mẽ với Ấn Độ của ngành tôm Việt Nam. Sau EU, Nhật Bản và Mỹ thì Hàn Quốc cũng được xem là quốc gia tiềm năng để xuất khẩu tôm, sản lượng tôm xuất khẩu sang Hàn Quốc tăng 34% so với cùng kỳ, đạt 382 triệu USD.
Hình: Sản phẩm tôm Việt Nam xuất khẩu (Nguồn: Vasep)
Sau khi thống kê kết quả xuất khẩu tôm trong năm 2017, tuy giá trị tôm xuất khẩu tăng trưởng tốt nhưng nghề nuôi tôm Việt Nam vẫn còn tồn tại nhiều khó khăn thách thức như sau:
– Giá thành sản xuất tôm còn cao, cần hạ giá thành sản phẩm để nâng cao tính cạnh tranh.
– Tăng cường liên kết trong chuổi giá trị ngành tôm.
– Sản lượng chế biến các sản phẩm giá trị gia tăng chưa cao.
– Rào cản thương mại kỹ thuật từ các thị trường nhập khẩu như Mỹ, Úc.
– Cạnh tranh thương mại ngày càng cao (Thái Lan, Ấn Độ, Trung Quốc, Indonesia,…).
– Thiếu nguyên liệu chất lượng cao và kích cỡ phù hợp với thị hiếu nhà nhập khẩu.
Nhằm hỗ trợ người nuôi tôm sản xuất hiệu quả và phát triển bền vững, tăng sản lượng và nâng cao chất lượng sản phẩm tôm Việt Nam phục vụ xuất khẩu. Dự án “Phát triển chuỗi giá trị sản xuất tôm bền vững – công bằng tại Việt Nam” (SUSV) do liên minh EU tài trợ, triển khai bởi tổ chức OXFAM tại Việt Nam và Trung tâm ICAFIS thực hiện nhiều chương trình để khắc phục những khó khăn, thách thức trong năm 2017. Nhiều chương trình tập huấn, chương trình hỗ trợ kỹ thuật và thiết bị thuộc dự án SUSV được dự kiến thực hiện để nâng cao hiệu quả nuôi, nâng cao năng lực cho HTX/THT cũng như nâng cao nghề nuôi tôm đạt các chứng nhận quốc tế (ASC, GlobalGAP,…) tại 3 tỉnh Sóc Trăng, Bạc Liêu và Cà Mau trong năm 2018.
Bộ NN&PTNT định hướng, triển khai một số nhiệm vụ chính của ngành tôm năm 2018 như sau:
(1) Triển khai “Kế hoạch hành động quốc gia phát triển ngành tôm Việt Nam đến năm 2025”.
(2) Tăng cường kiểm soát và quản lý chất lượng con giống, vật tư đầu vào và các cơ sở sản xuất kinh doanh, chế biến sản phẩm tôm.
(3) Tổng kết, nhân rộng, phát triển các mô hình nuôi tôm hiệu quả (đặc biệt là mô hình nuôi tôm 2 giai đoạn).
(4) Tăng cường công tác quan trắc môi trường tại các vùng nuôi tôm tập trung, giám sát, kiểm soát chặt chẽ dịch bệnh trên tôm.
(5) Đẩy mạnh phát triển thị trường, xử lý các rào cản kỹ thuật, xây dựng thương hiệu cho sản phẩm tôm Việt Nam.
(6) Tăng cường kiểm soát chất lượng sản phẩm, xử lý nghiêm các trường hợp bơm chích tạp chất vào tôm nguyên liệu./.
Xuất khẩu tôm Việt Nam năm 2017, Nguồn: Phòng Nuôi trồng Thủy sản, Chi cục Thủy sản thành phố Cần Thơ.
